Όταν εκλάβουμε τον όρο «πολιτική» με την αντικειμενική του σημασία για να χαρακτηρίσουμε τη φυσιογνωμία της Πολιτιστικής Στέγης, λαμβάνουμε υπόψη:
1) Το πνεύμα των δωρητών.
2) Το σκοπό του Ιδρύματος όπως έχει διατυπωθεί και καταχωρηθεί στο μητρώο καταχώρησης ιδρυμάτων από τους δωρητές, και
3) Πως διαμορφώθηκε η «πολιτική» στα 45 χρόνια ύπαρξής του Ιδρύματος. Με βάση τους όρους αυτούς, η «πολιτική» αποτυπώνεται εκ των πραγμάτων και ανεξάρτητα από τις εκάστοτε βουλήσεις των προσώπων που δρουν στο χώρο του Ιδρύματος.
Αν δούμε την «πολιτική» με την υποκειμενική της σημασία, τότε η «πολιτική» υποδηλώνει τους σκοπούς των συγκεκριμένων προσώπων που σήμερα έχουν βαρύνοντα λόγο στη λειτουργία και τη φυσιογνωμία της Πολιτιστικής Στέγης. Τίθενται όμως εύλογα ερωτήματα:
1) Κατά πόσο η πολιτική με την αντικειμενική έννοια του όρου, επιτρέπει την πραγμάτωση των σκοπών της πολιτικής με την υποκειμενική έννοια του όρου;
2) Πως πρέπει να διαμορφωθούν οι σκοποί της υποκειμενικής πολιτικής, ούτως ώστε να αντιστοιχούν στα δεδομένα της αντικειμενικής πολιτικής όπως διαμορφώθηκε από τους δωρητές και ήταν ή κύρια επιδίωξή τους;
3) Προς ποια κατεύθυνση και σε ποια έκταση πρέπει να επηρεαστούν τα δεδομένα της αντικειμενικής πολιτικής (αν μάλιστα αυτά είναι δυσμενή, όπως τα ζήσαμε την εποχή Νικολαΐδη - Καστρινάκη – Τσάπου και λοιπών, και εν μέρει τα ζούμε σε άλλη μορφή στη δυναστεία Παπακώστα), προκειμένου να υπηρετήσουν τους στόχους της υποκειμενικής πολιτικής;
Αν θεωρήσουμε ότι η πραγμάτωση των σκοπών της υποκειμενικής πολιτικής είναι η πραγμάτωση της επιθυμίας των δωρητών1, τίθενται τα ερωτήματα:
1) Πραγματοποιείται η επιθυμία των δωρητών από τον Παπακώστα;
2) Ποιός είναι ο κατάλληλος τρόπος, ποιες είναι οι σωστές διαδικασίες για την πραγμάτωση του οράματος, της επιθυμίας, των δωρητών;
«Ἡ ἐξουσία εἶναι τό ὕψιστο ἀφροδισιακό ποτό». Κίσσινγκερ
Η προεδρία του Παπακώστα στο τιμόνι της Πολιτιστικής Στέγης ξεκίνησε με άριστους οιωνούς, έχοντας την στήριξη του συνόλου της παροικίας. Πολύ γρήγορα, όμως, έριξε σαν το χταπόδι μαύρη μελάνι για να κρύψει τους απώτερους ιδιοτελείς σκοπούς του, και να αποπροσανατολίσει τους υποστηρικτές του. Από την πρώτη μέρα στην προεδρίας του στη Στέγη, η πολιτική του, κυριαρχείται από αντιφάσεις, αφού «άλλα λέει, άλλα έχει στο μυαλό του, και άλλα κάνει». Το σύνθημα του Νταλιάνη «αυτό το σπίτι είναι και δικό σου, έχεις και εσύ ένα τούβλο», ο πρόεδρος το αγνόησε και μετέτρεψε το Ίδρυμα στην υπηρεσία μιας κλίκας (η έκφραση είναι δική του). Η ομηρική φράση «έπεα πτερόεντα» (φτερωτά λόγια) μπορεί να μην έχει ιδιαίτερη σημασία για λόγια του που δεν έχουν καταγραφεί, και εύκολα μπορούν να αμφισβητηθούν ή και να διαψευστούν σαν λεχθέντα. Αλλά, δυστυχώς γι΄ αυτόν (και κύρια για τη Στέγη και την Παροικία) το λατινικό ρητό: «Verba volant, scripta manent» (τα λόγια πετούν, τα γραπτά μένουν) τον στεφανώνει, με το χρυσό στεφάνι της οικτρής αποτυχίας. ( Διάβασε εδώ).
Την πολιτική του Παπακώστα για λόγους οικονομίας του χώρου θα την παρουσιάσω σε τρεις ενότητες που η καθεμιά από μόνη της φωτίζει την υπάρχουσα κατάσταση, και ταυτόχρονα αποτελεί προέκταση της προηγούμενης. Φυσικά, στα χρόνια της μέχρι τώρα δυναστείας του δεν υπήρξαν μόνο αρνητικά, αλλά και θετικά. Το γεγονός ότι περιγράφω την παρακμή, τα αρνητικά δεν με κάνει να παραβλέπω και τα θετικά στοιχεία, τα οποία, όμως, θα αναφερθούν σε άλλη ανάρτηση.
Ο Παπακωστας, από πολύ νωρίς ανέμισε, έκανε σημαία, τον εγωκεντρισμό του και την μεγαλαυχία2 του, μη διστάζοντας να συκοφαντήσει στην εποπτεύουσα αρχή ακόμα και τους δωρητές. Και ενώ ήταν απών στα δρώμενα της παροικίας, δεν είχε καμιά σχέση ούτε είχε εκφράσει κάποιο ενδιαφέρον για την Πολιτιστική Στέγη (υπήρχε πλούσια αρθρογραφία στο περιοδικό της Ομοσπονδίας, αλλά ο Παπακώστας … διάβαζε. Και ο Χριστόδουλος διάβαζε και δεν πήρε χαμπάρι την επιβολή δικτατορίας). Από την πρώτη μέρα της προεδρίας του, χρησιμοποιούσε αλόγιστα και κατά κόρον δυο λέξεις για να καλύψει την μικρότητά του στο Ίδρυμα: Τις λέξεις, Εγώ, και καθηγητής. Παρόλο που δραστηριοποιήθηκε στην Πολιτιστική Στέγη για λόγους επαγγελματικούς (σύμφωνα με τον ίδιο), αγνοούσε, ή ακόμα χειρότερα δεν φρόντισε να μάθει την θέληση των δωρητών, την αντικειμενική πολιτική στο Ίδρυμα, και εφάρμοσε μια προσωπική, αυταρχική, εγωκεντρική και διχαστική πολιτική.
Ένιωθε, και συνεχίζει να νιώθει ανασφαλής λόγω της μικρότητάς του, που θέλει να αγνοεί την ύπαρξη πνευματικών ανθρώπων στην παροικία, παρόλο που είναι γνωστοί στη Σουηδία (και όχι μόνο) για το πλούσιο έργο τους, τόσο γραπτό (βιβλία, άρθρα) όσο και ενεργή συμμετοχή στην παροικία την οποία λάμπρυναν. Διαλαλώντας την επαγγελματική του ιδιότητα του καθηγητή, και προσπαθώντας να δημιουργήσει την εικόνα ότι αυτός είναι ο πεφωτισμένος, αυτός είναι «η αρχή και το τέλος» του Ιδρύματος, παραβλέπει ανθρώπους σαν τον Θανάση Παπαδόπουλο (διάβασε εδώ ), που στάθηκε όρθιος, αξιοπρεπής σε δύσκολους καιρούς, και λάμπρυνε την παροικία όσο κανένας άλλος, έδινε κύρος με την παρουσία του στο ΔΣ της Πολιτιστικής Στέγης, και σήμερα ακόμα «στα χρόνια τα δικά μας τα σακάτικα», κατά Εγγονόπουλο, μας βοηθά να σηκωθούμε λίγο ψηλότερα.
Ο Θανάσης Παπαδόπουλος υπήρξε «Δάσκαλος της προσφυγιάς», κατά Μανώλη Αναγνωστάκη. Τον χαρακτήριζε δε «γνήσια μετριοφροσύνη των αληθινών σοφών και μια ανεπιτήδευτη ευγένεια στους τρόπους, μια αυτοπεποίθηση καθόλου προκλητική και μια ισορροπία ψυχοπνευματική που ανέπνεε αισιοδοξία». Και ενώ θα έπρεπε να προβάλλεται σαν πρότυπο, κύρια στα παιδιά του Σαββατιάτικου σχολείου, ο Παπακώστας ούτε τα βιβλία του δεν έχει στη βιβλιοθήκη του Ιδρύματος νομίζοντας ότι, αγνοώντας τον, θα ρίξει τον ήλιο από το στερέωμα.
Ο Κωστής Παπακόγκος, γνωστός στο σουηδικό κοινό και καθιερωμένος στους λογοτεχνικούς κύκλους, έχει πολύ καλές κριτικές για τις ποιητικές συλλογές που έχει εκδώσει. Με τα βιβλία του για τον Άρη, τον Καπετάν Μάρκο κ.α., έκανε γνωστή στη Σουηδία την Εθνική Αντίσταση και την τραγωδία που Εμφύλιου Πολέμου στην Ελλάδα, που προκάλεσαν ξένα συμφέροντα με την συνεργασία της ελληνικής ελίτ, που η μισή έμεινε στην Ελλάδα και συνεργάζονταν με τους Γερμανούς, και η άλλη μισή έφυγε στο Κάϊρο κάνοντας αντίσταση σχεδιάζοντας την επαναφορά της βασιλείας στην Ελλάδα. Βιβλία του Παπακόγκου ενώ χρησιμοποιούνται, σαν βοηθήματα, σε σουηδικό πανεπιστήμιο για την ιστορία της νεότερης Ελλάδας, δεν έχουν θέση στη βιβλιοθήκη της Πολιτιστικής Στέγης.
Μπορεί να γίνονται ημερίδες στο Πανεπιστήμιο Πατρών για την ποίηση του Παπακόγκου, μπορεί στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Ποίησης «Jean Moréas» στην Πάτρα το 2020 ( διάβαζε εδώ) να του απονέμεται το πρώτο βραβείο, βραβείο «Κωστής Παλαμάς», αλλά στην Πολιτιστική Στέγη της κλίκας του υπερόπτη προέδρου, ο Παπακόγκος δεν έχει θέση.
Σουηδός καθηγητής ιστορίας, με αρθρογραφία του αναλύει γιατί η συμβολή του Σουηδικού Ερυθρού Σταυρού στην επισιτιστική βοήθεια της Ελλάδας κατά την διάρκεια της Κατοχής, που έσωσε 2.500.000 – 3.000.000 Έλληνες από πείνα, θα πρέπει να συμπεριληφθεί στην νεότερη ιστορία της Σουηδίας. Ο γράφων, με δικά του έξοδα, πλούτησε την πολύ φτωχή ελληνική βιβλιογραφία για το συγκεκριμένο θέμα, με το βιβλίο «Ο λιμός στην Κατοχή και η διεθνής αρωγή», μελετώντας τον σουηδικό Τύπο της εποχής εκείνης, το αρχείο του πρώτου προέδρου της Επιτροπής του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού στην Ελλάδα, Paul Mohn, έγγραφα του Σουηδικού Υπουργείου των Εξωτερικών, και άλλα σουηδικά αρχεία.
Η εισαγωγή του βιβλίου φωτίζει την άρση του αγγλικού ναυτικού αποκλεισμού στην Ελλάδα, τις συνθήκες που οδήγησαν τους εμπολέμους (Γερμανία, Ιταλία, ΗΠΑ, και Αγγλία) στην ίδρυση και την αποστολή του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού στην Ελλάδα, τα «Λευκά Πλοία» που μετέφεραν περισσότερους από 400.000 τόνους τρόφιμα, και έσωσαν από βέβαιο θάνατο πολλούς λιμοκτονούντες Έλληνες.
Μην αναρωτιέσαι, γιατί δεν έγινε συζήτηση για το συγκεκριμένο θέμα σε κάποια Κοινότητα, ή στην Πολιτιστική Στέγη. Η παρακμή των Κοινοτήτων, η ανυπαρξία της Ομοσπονδίας, ο εγωκεντρισμός του Παπακώστα, η διχαστική πολιτική που αυτός χάραξε και αποδέχτηκε η ηγεσία της Πολιτιστικής Στέγης, η επικρατούσα αντίληψη ότι ο πολιτισμός μας αρχίζει και τελειώνει στο σουβλάκι και το συρτάκι, σου δίνει την απάντηση.
Δεν είμαι γερογκρινιάρης, ή απαισιόδοξος, αλλά ανησυχώ για την προσωπική πολιτική που έχει επιβληθεί στην Πολιτιστική Στέγη, εις βάρος της παροικίας, την υποταγή του ΔΣ του Ιδρύματος στην Κοινότητα Στοκχόλμης, την αγνόηση της σουηδικής πλευράς στην εκπλήρωση των σκοπών του Ιδρύματος, και προβάλλω εύλογες ανησυχίες μου. Ως πάροικος, και έχοντας υπόψη την αντικειμενική πολιτική και το πνεύμα των δωρητών, ρωτάω: Πού το πας κ. Παπακώστα;. Γιατί οι δωρητές, σε αντίθεση με σένα που η μεγαλαυχία και ο εγωκεντρισμός σου κλείνει πόρτες, παράθυρα και φεγγίτες σε πνευματικούς ανθρώπους της παροικίας, με την αντικειμενική πολιτική που έχτισαν ήθελαν την πνευματική ομογένεια εγκατεστημένη στην Πολιτιστική Στέγη, και τον ελληνικό πολιτισμό (με τον οποίο δεν φαίνεται να έχεις αγαθές σχέσεις), να βγαίνει από το Ίδρυμα και να σκορπίζεται στη σουηδική κοινωνία.
Παναγιώτης Καλογιάννης, Στοκχόλμη 2025
1. Οι δωρητές πέτυχαν την ουσιαστική εκπροσώπηση όλης της παροικίας στο συμβούλιο της Στέγης, και επεδίωκαν την χρήση του κτιρίου, όλου του κτιρίου, για διαφόρων λογιών εκδηλώσεις.
2. Μεγαλαυχία: Η χρήση στομφώδους και πομπώδους ύφους κατά την ομιλία, με επίδειξη αλαζονείας και καυχησιάς.
ΥΓ: Υπάρχουν πολλοί συμπάροικοι, που διέπρεψαν και έγιναν γνωστοί όχι μόνο στη Σουηδία, αλλά και διεθνώς, και για λόγους οικονομίας του χώρου δεν αναφέρονται στην σημερινή ανάρτηση. Ο Toxotis, βέβαια, έχει αναφερθεί σ’ αυτούς.
